جلسه 479/ شورش علیه طمع (۲۹) دست نامرئی بازار و یدالله
جلسه چهارصد و هفتاد و نه از سلسله جلسات «طرح‌ریزی استراتژیک-کلبه کرامت»
موضوع تدریس:
بازار آزاد و دست نامرئی بازار از موضوعات کلیدی و اساسی اقتصاد مدرن به حساب می‌آیند. نظام سرمایه‌داری که بن‌مایه آن را بازار آزاد شکل می‌دهد با بحران جدی مواجه شده از این رو دست نامرئی آدام اسمیت دچار رعشه و از کار افتادگی شده است. در این جلسه مبحث بازار آزاد و دست نامرئی آدام اسمیت مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
محورهای جلسه:
۱. در اوایل انقلاب همه اصالت‌ها به اصالت اجتماع ختم می‌شد چراکه تفکر چپ حاکم بود و حتی از احادیث و روایات تفاسیر چپ‌گرایانه می‌شد. بعد از انقلاب نیز با روی کار آمدن لیبرال‌ها، تفکر راست و تلقی‌های اباحه‌گری حاکم شد.
۲. تقاضا مبتنی بر نیاز است. اگر نیاز متقاضی را کسی مدیریت کند در واقع تقاضا را مدیریت کرده و این روح حاکم بر فضای تبلیغاتی است.
۳. امروزه جوامع لیبرالی به ندرت می‌توان از طریق کار کردن ثروت به دست آورد. تنها پول است که کار می‌کند و باعث ایجاد ثروت می‌شود.
۴. هر نظام اقتصادی که پول در آن کار می‌کند ربوی است.
۵. تبین فلسفه اقتصاد یک ضرورت است تا زمانی که آن امر محقق نشود درواقع دکترین‌‌های اقتصادی شکل نمی‌گیرد.
۶. اقتصاد قرآنی و اقتصاد لیبرالی نه تنها در امور تکنیکی و استراتژیکی از هم متمایزند بلکه در دو نگاه پارادامی نیز از یکدیگر متفاوت هستند.
مستند تدریس شده:
مستند کوتاه بازار به بررسی چگونگی شکل‌گیری بازار آزاد و مالکیت خصوصی در نگاه اقتصاددانان کلاسیک می‌پردازد. این مستند با یک روی‌کرد انتقادی به مبانی اقتصاد کلاسیک و مدرن و روند تغییرات این سیستم نگاه می‌کند.
محورهای مستند:
۱. جان لاک سه شرط برای مالکیت خصوصی می‌گذارد که یکی از آنها این است که مالکیت باید با از طریق کارکردن به دست بیاید.
۲. برخلاف نظریه جان لاک در رابطه با مالکیت خصوصی؛ امروز مالکیت منتج از کار نیست بلکه پول باعث ایجاد مالکیت خصوصی می‌شود.
۳. دست نامرئی بازار تعادل بین عرضه و تقاضا را ایجاد می‌کند و این همان خدای بازار است که همه‌جا را فراگرفته است.
۴. آدام اسمیت نظریه تکامل را قبل از داروین پیش‌بینی کرده بود. او اندک بودن وسایل معاش را عامل اصلی عدم تولید مثل فقرا می‌داند و اظهار می‌کند که طبیعت به هیچ طریقی نمی‌تواند با این مسئله برخورد کند مگر با حذف فرزندان‌شان؛ آدام اسمیت نام این نظریه را نژاد زحمت‌کشان نامید.
۵. نژادپرستی به صورت ذاتی در اندیشه آدام اسمیت و علم اکانامی تعبیه شده است.
۶. محتوای اصلی سیستم کپیتالیستی بازار آزاد در نگاه آدام اسمیت، یک بازار بر اساس کالاهای واقعی، ملموس و ملزوم زندگی بوده است.
۷. امروزه اساس اقتصاد مدرن پول غیر واقعی است که به خودی خود و به سادگی از طریق چرخش پول‌های دیگر کسب می‌شود.
۸. در اقتصاد مدرن با پول به مثابه کالا برخورد می‌کنند و سلامت و پیشرفت بشر را نیز بر مبنای پول می‌سنجند.
۹. در اقتصاد مدرن ارزشهای پولی به نسبت ارزشهای زندگی در اولویت قرار دارند. به همین علت تولید ناخالص ملی و میزان پول نشانگر رفاه اجتماعی و پیشرفت جوامع محسوب می‌شوند.
پلت‌های تدریس شده:
| دکترین اکانامی | دکترین بیع |
| مالکیت درجه یک مطرح است | مالکیت درجه دو مطرح است |
| چرخه‌ی اکانامی خریدمحور است | چرخه‌ی بیع فروش‌محور است |
| انسان‌ها مشتری و عرضه کننده هستند (فروش خود به غیر خدا) | الله مشتری و مومنین عرضه‌کننده هستند (فروش خود به خدا) |
| طمع و تکاثر ثروت اساس بازار اکانامی است | قناعت و بخشش اساس بازار اسلامی است |
| دست نامرئی آدام اسمیت و پول خدای بازار اکانامی است | یدالله رب و سامان‌دهنده بازار اسلامی است |
| معیشت مردم را به نسبت دنیا رقم می‌زند | معیشت مردم را به نسبت آخرت رقم می‌زند. |
| اولویت ارزش پول | اولویت ارزش حیات طیبه |
| پول کار می‌کند | انسان کار می‌کند |
| منفعت و ضرر موضوعیت دارد | فلاح و خسارت موضوعیت دارد |
دانلود PDF
s