جلسه 481/ شورش علیه طمع (۳۰) دکترین بیعت
سه شنبه, ۲۸ بهمن ۱۳۹۳، ۰۲:۵۱ ب.ظ
جلسه چهارصد و هشتاد و یک از سلسله جلسات «طرح‌ریزی استراتژیک-کلبه کرامت»
با موضوع «شورش علیه طمع (30) - دکترین بیعت»
موضوع تدریس:
در این جلسه به بررسی و شفاف‌سازی مفهوم بیع و بیعت در قرآن پرداخته شده است. بیع به عنوان دکترین اقتصادی قرآن، یکی از مولفه‌های کلیدی بازار به حساب می‌آید. در کنار مفهوم بیع سه مفهوم رزق، انفاق و برکت نیز در بازار اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است.
محورهای جلسه:
۱. در دو چرخه‌ی بازار اسلامی و بازار مدرن محدودیت‌های وجود دارد که یکی مختص مومنین و دیگری برای افراد غیر مومن و جامعه‌ی غیر اسلامی است.
۲. بیعی که مومن با خدا انجام می‌دهد به معنی بیعت[۱] است. یعنی کسی که بیعت کرد خودش را فروخت و واگذار کرد.
۳. در اقتصاد مدرن انسان می‌تواند مال و نفس خودش را در هر لحظه به هرکسی که بخواهد بفروشد.
۴. در لیبرالیسم، اقتصاد را از سیاست شروع می‌کنند به طوری‌که جوهره‌ی اقتصاد، سیاست است.
۵. جوهره‌ی بیع[۲] در قران اعتقادی و اجتماعی است و بر مبنای عهد و پیمان استوار است و نه صرفا قردادهای اجتماعی که در جوامع مدرن قرار دارد.
۶. توانمندی که در دست هر یک از انسان‌‌هاست در واقع رزق و روزی دیگران است. خداوند نیازهای انسان‌ها در دست یکدیگر قرار داده است. در اینجا شکل‌گیری یک نظام اجتماعی معنی پیدا می‌کند.
۷. مال و نفسی که خداوند به انسان عطا کرده است از مسیر تقوا و تزکیه به سرمایه تبدیل می‌شود و در نهایت تجارت و بیعت رقم می‌خورد.
۸. واژه‌ی «کار»[۳] از دیدگاه قرآن مشخصا به سه کلید واژه «امر»، «سعی» و «عمل صالح» اطلاق می‌شود. واژه‌ی کار، بن‌مایه دینی و قرآنی ندارد.
۹. در قرآن یک عمل صالح و یک عمل فاسد وجود دارد لذا عمل در قرآن دارای ارزش و جهت است.
۱۰. در حوزهی اقتصاد لیبرالیستی و مارکسیستی کار امری ارزش‌مدارانه نیست و خنثی تلقی می‌شود.
پلت‌های تدریس شده:
«چرخه یدالله» را چهار فرآیند رزق، بیع، انفاق و برکت تشکیل می‌دهد. الله و مومن به الله در دو حوزهی عمل مجزا در این چرخه تأثیرگذار هستند. خدا سامان‌دهنده دو فرآیند رزق و برکت است به طوری‌که مومنین در این دو حوزهی عمل دخالتی ندارند. در سوی دیگر مومنین فقط در دو فرآیند بیع و انفاق دخیل هستند به این صورت که در «چرخه‌ی یدالله در بیعت» خدا رزق و روزی مومنین را مقدر می‌کند و آنها نیز در بیع از مال و نفسی که خدا روزی‌شان کرده با یکدیگر معامله و انفاق می‌کنند که در واقع فروش خود به خدا محسوب می‌شود. این فروش خود به خدا به سه شکل انفاق، قرض و زکات صورت می‌گیرد. خدا نیز به پاداش سعی و عمل صالحی که مومنین انجام دادند روزی مادی و معنوی آنها را هفت‌صد برابر می‌کند و به آن برکت می‌بخشد و در نهایت مومنین و در سطح بالاتر جامعه اسلامی به مفازت، نجات و بشارت دست پیدا می‌کنند و نیز این فرآیند چرخه‌ای همواره تکرار می‌شود.
در چرخه بازار مدرن چهار فرآیند تبلیغات، تقاضا، پول و عرضه موثر است به طوری‌که تبلیغات رسانه‌ها سبب ذائقه‌سازی در مردم و افزایش نیازهای غیر طبیعی آنها می‌شود با این وجود دولت‌ها برای اینکه دچار رکود نشوند و مردم بتوانند به عرضه پاسخ بدهند مجبور به خلق پول و افزایش نقدینگی در بازار هستند که این امر موجب کنترل پول و در نهایت تاثیرگذاری و دخالت دولت‌ها در بازار می‌شود. پول حداقلی به تقاضای حداقلی و در نهایت به عرضه حداقلی منجر می‌شود؛ پول زمانی که کم می‌شود باعث ایجاد اختلال در بازار می‌گردد. دولت‌ها علاوه بر کنترل پول در تولید و تقاضا نیز دخالت دارند.
پی‌نوشت:
[۱]. إِنَّ الَّذینَ یُبایِعُونَکَ إِنَّما یُبایِعُونَ اللَّهَ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدیهِمْ فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلى نَفْسِهِ وَ مَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهَ فَسَیُؤْتیهِ أَجْراً عَظیماً (سوره فتح آیه ۱۰)
[۲]. إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى مِنَ الْمُؤْمِنینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراهِ وَ الْإِنْجیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفى بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ (سوره توبه آیه ۱۱۱)
[۳]. Work
در این جلسه به بررسی و شفاف‌سازی مفهوم بیع و بیعت در قرآن پرداخته شده است. بیع به عنوان دکترین اقتصادی قرآن، یکی از مولفه‌های کلیدی بازار به حساب می‌آید. در کنار مفهوم بیع سه مفهوم رزق، انفاق و برکت نیز در بازار اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است.
محورهای جلسه:
۱. در دو چرخه‌ی بازار اسلامی و بازار مدرن محدودیت‌های وجود دارد که یکی مختص مومنین و دیگری برای افراد غیر مومن و جامعه‌ی غیر اسلامی است.
۲. بیعی که مومن با خدا انجام می‌دهد به معنی بیعت[۱] است. یعنی کسی که بیعت کرد خودش را فروخت و واگذار کرد.
۳. در اقتصاد مدرن انسان می‌تواند مال و نفس خودش را در هر لحظه به هرکسی که بخواهد بفروشد.
۴. در لیبرالیسم، اقتصاد را از سیاست شروع می‌کنند به طوری‌که جوهره‌ی اقتصاد، سیاست است.
۵. جوهره‌ی بیع[۲] در قران اعتقادی و اجتماعی است و بر مبنای عهد و پیمان استوار است و نه صرفا قردادهای اجتماعی که در جوامع مدرن قرار دارد.
۶. توانمندی که در دست هر یک از انسان‌‌هاست در واقع رزق و روزی دیگران است. خداوند نیازهای انسان‌ها در دست یکدیگر قرار داده است. در اینجا شکل‌گیری یک نظام اجتماعی معنی پیدا می‌کند.
۷. مال و نفسی که خداوند به انسان عطا کرده است از مسیر تقوا و تزکیه به سرمایه تبدیل می‌شود و در نهایت تجارت و بیعت رقم می‌خورد.
۸. واژه‌ی «کار»[۳] از دیدگاه قرآن مشخصا به سه کلید واژه «امر»، «سعی» و «عمل صالح» اطلاق می‌شود. واژه‌ی کار، بن‌مایه دینی و قرآنی ندارد.
۹. در قرآن یک عمل صالح و یک عمل فاسد وجود دارد لذا عمل در قرآن دارای ارزش و جهت است.
۱۰. در حوزهی اقتصاد لیبرالیستی و مارکسیستی کار امری ارزش‌مدارانه نیست و خنثی تلقی می‌شود.
پلت‌های تدریس شده:
«چرخه یدالله» را چهار فرآیند رزق، بیع، انفاق و برکت تشکیل می‌دهد. الله و مومن به الله در دو حوزهی عمل مجزا در این چرخه تأثیرگذار هستند. خدا سامان‌دهنده دو فرآیند رزق و برکت است به طوری‌که مومنین در این دو حوزهی عمل دخالتی ندارند. در سوی دیگر مومنین فقط در دو فرآیند بیع و انفاق دخیل هستند به این صورت که در «چرخه‌ی یدالله در بیعت» خدا رزق و روزی مومنین را مقدر می‌کند و آنها نیز در بیع از مال و نفسی که خدا روزی‌شان کرده با یکدیگر معامله و انفاق می‌کنند که در واقع فروش خود به خدا محسوب می‌شود. این فروش خود به خدا به سه شکل انفاق، قرض و زکات صورت می‌گیرد. خدا نیز به پاداش سعی و عمل صالحی که مومنین انجام دادند روزی مادی و معنوی آنها را هفت‌صد برابر می‌کند و به آن برکت می‌بخشد و در نهایت مومنین و در سطح بالاتر جامعه اسلامی به مفازت، نجات و بشارت دست پیدا می‌کنند و نیز این فرآیند چرخه‌ای همواره تکرار می‌شود.
در چرخه بازار مدرن چهار فرآیند تبلیغات، تقاضا، پول و عرضه موثر است به طوری‌که تبلیغات رسانه‌ها سبب ذائقه‌سازی در مردم و افزایش نیازهای غیر طبیعی آنها می‌شود با این وجود دولت‌ها برای اینکه دچار رکود نشوند و مردم بتوانند به عرضه پاسخ بدهند مجبور به خلق پول و افزایش نقدینگی در بازار هستند که این امر موجب کنترل پول و در نهایت تاثیرگذاری و دخالت دولت‌ها در بازار می‌شود. پول حداقلی به تقاضای حداقلی و در نهایت به عرضه حداقلی منجر می‌شود؛ پول زمانی که کم می‌شود باعث ایجاد اختلال در بازار می‌گردد. دولت‌ها علاوه بر کنترل پول در تولید و تقاضا نیز دخالت دارند.
پی‌نوشت:
[۱]. إِنَّ الَّذینَ یُبایِعُونَکَ إِنَّما یُبایِعُونَ اللَّهَ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدیهِمْ فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلى نَفْسِهِ وَ مَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهَ فَسَیُؤْتیهِ أَجْراً عَظیماً (سوره فتح آیه ۱۰)
[۲]. إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى مِنَ الْمُؤْمِنینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراهِ وَ الْإِنْجیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفى بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ (سوره توبه آیه ۱۱۱)
[۳]. Work
منبع: کدآمایی
