زنگ خطر برای کاهش رشد جمعیت
سه شنبه, ۲۶ آذر ۱۳۹۲، ۱۲:۰۵ ق.ظ
زنگ خطر برای کاهش رشد جمعیت- دکتر مهدی حنطه
دکتر مهدی حنطه با بیان این‌که هنگامی که سخن از افزایش جمعیت در محافل آکادمیک و یا حتی از سوی مسئولان به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم مطرح می‌شود، بازتاب‌های عمدتاً منفی متوجه این مسئله می‌گردد، می‌افزاید: این در حالی است که باید منشأ صدور این بازتاب‌های منفی مشخص شده تا بتوان تمایز دیدگاه استراتژیک و آینده نگر را از دیدگاه‌های مبتنی بر رویدادهای کوتاه مدت و صرفاً تأکید بر چند شاخص هدف دار تبیین کرد.
این تحلیلگر ارشد اقتصاد توسعه با تأکید بر این‌که افزایش جمعیت در ایران نه تنها نگران‌کننده نیست بلکه به صورت یک الزام اساسی توسعه مطرح شده، معتقد است: مطرح‌ترین تئوری جمعیتی که در مباحث توسعه اقتصادی بیان می‌شود، نظریه مالتوس است که شاه‌بیت آن به این مسئله اشاره دارد که رشد جمعیت بر پایه تصاعد، صعودی و افزایشی بوده در حالی که رشد منابع غذایی بر پایه تصاعد عددی حساب و به آرامی
صورت می‌گیرد. طبق نظریه مالتوس در برهه‌ای از زمان رشد جمعیت از رشد امکانات و منابع پیشی گرفته و لذا امکانات موجود پاسخگوی نیازهای جمعیتی را نخواهد داد؛ در نتیجه بحران جمعیتی و انسانی پدیدار خواهد شد.دکتر حنطه در نقد این رویکرد می‌گوید: توصیه مالتوس بر پذیرش جلوگیری از زاد و ولد و به منظور به تعویق انداختن بحران و یا حذف بحران بود. البته این تئوری با ورود بازده فرآیند به مقیاس و افزایش سطح تکنولوژی و در نتیجه افزایش بهره‌وری از واحدهای ثابت موضوعیت خود را از دست داد.
وی نگرانی‌های موجود در خصوص عدم تکافوی منابع و امکانات طبیعی خدادادی در پاسخ به نیازهای جمعیتی را دارای ریشه در مبانی معرفت شناختی علم اقتصاد که مبتنی بر آموزه‌های لیبرال و سرمایه‌داری است می‌داند.
این استاد اقتصاد توسعه دانشگاه وضعیت جمعیتی ایران را نیز نگران کننده توصیف کرد و معتقد است: تحلیل نتایج سرشماری‌های جمعیت (6 سرشماری صورت گرفته) و همچنین کالبد شکافی هرم سنی جمعیت کشور نشان می‌دهد اگر چه هم اکنون هرم سنی جمعیت کشور حدود 30-20 سال است اما سیاست‌هایی که در سال‌های اواخر دهه 60 و 70 رخ داده موجب شده است نرخ رشد جمعیت ایران بشدت در حال حاضر کاهش یابد. به‌گفته وی تحلیل شاخص‌های ضریب جوانی، میانگین و میانه سنی جمعیت و... نشان می‌دهد ایران در 30 سال آینده کشوری پیر خواهد بود.
ضمن سپاس از توجه شما به مسئله جمعیت،همواره باید بین نگاه کوتاه مدت و استراتژیک بین روندهای جمعیتی تمایز قائل شد.
با احترام